قبل از انجام سفر شبکه اول تلویزیون آلمان روز ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۴ (حدود ۴ هفته قبل از سفر بایدن به آلمان) از قول منابع نزدیک به کاخ سفید گزارش داد: «سفر بایدن به آلمان- که احتمالاً آخرین سفر خارجی رئیس جمهور آمریکا خواهد بود- چند روز به طول خواهد انجامید؛ این سفر احتمالاً از ۱۰ تا ۱۳ اکتبر انجام خواهد شد و بایدن ضمن ملاقات با مقامات ارشد آلمان، از پایگاه نظامی ایالات متّحدهی آمریکا رامشتاین نیز بازدید خواهد کرد. تقویت مناسبات با آلمان به عنوان شریک و متّحدی مهم و قابل اعتماد، و گفتگو دربارهی اولویتهای مشترک، در دستور کار این سفر قرار خواهد داشت. رئیس جمهور ایالات متّحدهی آمریکا در ملاقات با سران دولت آلمان، بر مشارکت برلین و واشنگتن در مبارزه با یهودستیزی و نفرتپراکنی قومی-مذهبی تأکید خواهد کرد. آلمان بخش مهمّی از اولویتهای امنیتی آمریکا و ناتو را به خود اختصاص میدهد. جو بایدن همچنین از تلاشهای ویژهی آلمان- به عنوان دومین اهداکنندهی کمکهای نظامی و غیرنظامی به دولت اوکراین- و کمکهای ویژهی برلین برای پشتیبانی از کییف در مقابل جنگ تجاوزگرانهی پوتین، قدردانی خواهد کرد. رئیس جمهور فرانسه و نخست وزیر بریتانیا نیز از سوی دولت آلمان برای گفتگوهای چهارجانبه در زمان اقامت بایدن، به برلین دعوت شدهاند».[۱] امّا آنچه عملاً اتّفاق افتاد با برنامهی اعلامشده در اواخر ماه گذشته تفاوتی محسوس داشت، چنانکه رسانههای مهم آلمانیزبان، از سفر بایدن به آلمان (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) با عنوانهایی همچون «توقّف کوتاه[۲]» و «دیدار کوتاه[۳]» و «دیدار خداحافظی[۴]» نام بردند. شبکه دوم تلویزیون آلمان گزارش داد: «بر خلاف برنامهریزیهای قبلی، بازدید از پایگاه رامشتاین اتفاق نیفتاد، خبری از سخنرانی عمومی بایدن نبود، هیچ اتّفاق ویژه یا ریسک خاصّی نیز به وقوع نپیوست. سفر بایدن به برلین، از اهمیت نمادین (سمبولیک) ویژهای برخوردار بود و همهچیز با احترامات کامل پیش رفت. آلمانیها بسیار خوشحال هستند که تلاشهایشان در کمک به اوکراین از سوی رئیس جمهور آمریکا با سپاس و قدردانی مواجه شدهاست».[۵] ولت ووخه در گزارش خود پیرامون این سفر نوشت: « بر خلاف برنامهریزی قبلی، این سفر تنها ۱۹ ساعت به طول انجامید و بیشتر به یک خداحافظی دوستانه و پرافتخار شباهت داشت. و به نظر میرسد برنامهریزی سفر به گونهای انجام شدهاست که رئیس جمهور ۸۱ سالهی امریکا کمترین فشار کاری را متحمّل شود»[۶]. اشتراک مواضع در مسئله اوکراین و خاورمیانه: جو بایدن در بیانیهی خود، از آلمان به دلیل حمایت از اوکراین در برابر تجاوز روسیه، قدردانی و تشکّر کرد. رهبران آلمان و آمریکا بر تداوم حمایت مؤثر از اوکراین تأکید کردند. اما در عین حال اُلاف شُلتس تصریح نمود که با ورود ناتو به تقابل نظامی با روسیه به شدّت مخالف است و جلوگیری از وقوع چنین تقابلی را مسئولیت ویژهی خود میداند.[۷] همچنین « برنامهی ارائهشده از سوی زلنسکی در بروکسل (معروف به "برنامهی پیروزی" که مشتمل بر پیشنهادهایی دائر بر عضویت فوری اوکراین در ناتو، کشاندن جنگ به داخل سرزمین روسیه، یا اعطای حق برخورداری از بازدارندگی هستهای به کییف بودهاست) در کنار مسائل مربوط به خاورمیانه، در کانون توجّه و گفتگوهای سران دولتهای آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس بودهاست».[۸]همزمان ، نشریهی داخلی ارتش آلمان نوشت: «زلنسکی در جمع رهبران اتّحادیهی اروپا در شهر بروکسل، در قالب طرحی موسوم به "برنامهی پیروزی[۹]" خواهان عضویت سریع در ناتو، یا برخورداری از بازدارندگی هستهای شد. اُلاف شُلتس در در واکنش به این طرح، از جمله در قالب گفتگو با رهبران آمریکا، بریتانیا و فرانسه، مخالفت خود را با با هر دو بخش پیشنهاد زلنسکی اعلام کردهاست. شُلتس ضمن تأکید بر تداوم حمایت از اوکراین، معتقد است که وظیفهی آلمان آن است که از تبدیل جنگ اوکراین به یک درگیری همهجانبه میان روسیه و ناتو جلوگیری کند».[۱۰] همچنین نشریهی هنلزبلات نیز در این مورد نوشت: «اوکراین از زیرساختها و دانش فنّی برای ساخت تسلیحات هستهای برخوردار است. البته این امر نیاز به زمان زیادی دارد. به نظر میرسد رهبران فعلی اروپا به هیچ عنوان اجازهی حرکت اوکراین در مسیر دستیابی به سلاح هستهای را نخواهند داد. هیچکس در اروپا خواهان تقابل هستهای میان روسیه و اوکراین [در خاک اروپا] نیست».[۱۱] رؤسای دولتهای آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایالات متّحدهی آمریکا در موضعگیری مشترک خود بار دیگر تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم کردند و تعهّد خود مبنی بر تداوم کمکهای نظامی و اقتصادی به دولت کییف به منظور مقابله با تجاوز روسیه را اعلام نمودند. رهبران کشورهای اروپایی به همراه جو بایدن، طرح رئیس جمهور اوکراین- با نام "طرح پیروزی"- را نیز مورد بحث و بررسی قرار دادند و تصریح نمودند که پشتیبانی از اوکراین تا زمان دستیابی به صلحی عادلانه، که بتواند بر مبنای منشور ملل متّحد تضمینکنندهی استقلال و حاکمیت این کشور باشد- ادامه خواهد یافت. آلمان و آمریکا؛ تثبیت بازدارندگی فراآتلانتیکی: اهمیّت روابط فراآتلانتیکی، جایگاه ایالات متّحدهی آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به عنوان مهمترین تضمینکنندهی امنیت جمعی اروپا، در نخستین سند راهبردی امنیت ملّی جمهوری فدرال آلمان مورد تأکید قرار گرفتهاست[۱۲]: در این سند آمده است: «تعمیق و تقویت اتّحادیه اروپا در کنارِ تثبیت و گسترش ساختارهای یوروآتلانتیکی [فراآتلانتیکی با محوریت ناتو] ، جزئی از ستونهای اصلی سیاست خارجی و امنیتی آلمان به شمار میرود. کشور آلمان، امنیت خود و صلح حاکم در قلب اروپا را مدیون ایالات متّحدهی آمریکا، و همسایگان اروپاییِ خویش است». (ص.۱۲) «بازدارندگیِ قابل اعتماد و توان دفاعیِ ائتلاف فراآتلانتیکی (ناتو) ، بنیانِ امنیت آلمان و اروپا را تشکیل میدهد. این بازدارندگی مهمترین رکن امنیت فراآتلانتیکی است و به هیچ عنوان نمیتوان از آن صرف نظر نمود. ناتو مهمترین تضمینکنندهی دفاع در برابر تهدیدات نظامی است. این نهاد، از منظر سیاسی نیز اروپا و آمریکای شمالی را به یکدیگر مرتبط میکند. هدف نهایی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) دفاع از شهروندان مستقر در سرزمینها و کشورهای عضو، و پاسداری از ارزشها و سبک زندگی دموکراتیکِ ماست. ما به نحو بی قید و شرط نسبت به تعهّد خود – بر اساس ماده ۵ معاهدهی تأسیس ناتو - ملتزم و پایبند هستیم...تا زمانی که سلاح هستهای وجود دارد، ضرورت حفظ بازدارندگی هستهای ناتو، یک اصل قطعی برای دفاع از امنیت جمعی اروپاست. آلمان در چهارچوب مشارکت هستهای خود، همچنین در قالب مشارکت در تولید و توسعهی هواپیماهای حامل سلاحهای هستهای، آمادگی قطعی خود را برای ادای سهم و نقشآفرینی در تقویت بازدارندگی هستهای ناتو اعلام میدارد». (صص ۲۱- ۲۲) دولت آلمان در این سند، تقویت جناح شرقی ناتو (بالتیک و اروپای شرقی) و کمک به ارتقاء بازدارندگی این کشورها را به عنوان بخشی از تعهّد امنیتی برلین در قبال اروپا، به رسمیت میشناسد و مورد تأکید قرار میدهد. در فضای گفتمانی و تحلیلیِ پس از آغاز جنگ اوکراین، و با توجّه به تشدید تهدیدانگاری از روسیه در سراسر اروپا (از جمله آلمان) ، مسئلهی بازدارندگی یورو-آتلانتیکی و تمرکز بر تقویت بُنیهی دفاعی و نظامی از طریق همکاریهای اروپایی-آمریکایی، اهمیّتی ویژه یافت. در چنین فضایی، دولت آلمان به ریاست سوسیال دموکراتها (اُلاف شُلتس) تصمیم گرفت با استقرار موشکهای میانبرد آمریکایی در خاک آلمان، بازدارندگی این کشور را در برابر «تهدید روسیه» تقویت کند. اُلاف شُلتس در حاشیهی نشست ناتو در واشنگتن (جولای ۲۰۲۴) اعلام کرد که موشکهای ایالات متّحدهی آمریکا از سال ۲۰۲۶ برای مقابله با رویکرد تجاوزگرانهی روسیه و تهدید خاک اروپا، در کشور آلمان مستقر خواهد شد. صدراعظم آلمان این تصمیم را «گامی مهم در راستای تضمین همکاریهای بازدارندهی فراآتلانتیکی» توصیف نمود.[۱۳] بنیاد علم و سیاست برلین (SWP) در گزارشی پیرامون این جنگافزارهای آمریکایی مینویسد: «بر مبنای توافق میان برلین و واشنگتن، از سال ۲۰۲۶ سه نوع از موشکهای میانبرد ناتو در خاک جمهوری فدرال آلمان مستقر خواهد شد: یکم. موشکهای کروز تاماهاک[۱۴] با بُرد ۲۵۰۰ کیلومتر- دوم. موشکهای استاندار اس.ام ۶[۱۵] با برد ۱۶۰۰ کیلومتر و سوم. موشکهای هایپرسونیک ال.آر.اچ. دبلیو، کد: Dark Age[۱۶] با برد ۳۰۰۰ کیلومتر؛ این موشکها میتوانند اهداف مهمّی را در خاک روسیه هدف قرار دهند»[۱۷]. این اندیشکده، که مهمترین نهاد مشورتی دولت آلمان در حوزهی سیاست خارجی به شمار میرود، استقرار این موشکها و تقویت بازدارندگی اروپایی در برابر تهدیدات روسیه را زمینهساز مذاکرهی مقتدرانه با مسکو، و ضامن دستیابی به صلحی عادلانه را روسیه ارزیابی میکند. [۱] https://www.tagesschau.de/ausland/amerika/biden-deutschlandbesuch-100.html [۲] Stippvisite [۳] Kurzbesuch [۴] Abschiedsbesuch [۵] https://www.zdf.de/nachrichten/heute-journal/biden-in-berlin-102.html [۶] https://www.wiwo.de/politik/ausland/biden-besuch-joe-biden-nennt-deutschland-engsten-und-wichtigsten-verbuendeten/30037142.html [۷]https://www.wiwo.de/politik/ausland/biden-besuch-joe-biden-nennt-deutschland-engsten-und-wichtigsten-verbuendeten/30037142.html [۸] https://www.rbb24.de/politik/beitrag/2024/10/berlin-us-praesident-joe-biden-besuch-scholz-steinmeier.html [۹] Siegesplan [۱۰] https://www.dbwv.de/ticker-zurueck-zur-startseite/selenskyj-macht-druck-mit-atom-option-scholz-bleibt-hart [۱۱]https://www.handelsblatt.com/politik/international/ukraine-wie-realistisch-ist-selenskis-atomwaffen-option/100080397.html?utm_term=Autofeed&utm_medium=Social&utm_source=LinkedIn#Echobox=1729308117 [۱۲]https://www.bmvg.de/resource/blob/5636374/38287252c5442b786ac5d0036ebb237b/nationale-sicherheitsstrategie-data.pdf [۱۳] https://www.tagesschau.de/inland/scholz-marschflugkoerper-stationierung-100.html [۱۴] Tomahawk [۱۵] Standard Missile (SM) 6 [۱۶] Long-Range Hypersonic Weapon (LRHW), Code: Dark Eagle [۱۷]https://www.swp-berlin.org/10.18449/2024A36/#:~:text=Gewichtig%20und%20richtig%3A%20weitreichende%20US%2DMittelstreckenwaffen%20in%20Deutschland,-Englisch%20SWP%2DAktuell&text=Die%20USA%20und%20Deutschland%20haben,das%20russische%20Kernland%20erreichen%20k%C3%B6nnen.
