پسازآنکه نخستین موارد ابتلا به ویروس کرونا در بریتانیا تأیید شدند، بوریس جانسون اعلام داشت مقابله با شیوع این ویروس را در اولویت نخست دولت قرار خواهد داد. این اظهارات زمانی مطرح شدند که ویروس کرونا جان یک بریتانیایی را گرفته و لذا نخستوزیر بریتانیا به دلیل اینکه واکنش بهموقع به این مسئله نشان نداده و برگزاری جلسه ویژه کمیته پیشگیری از اتفاقات غیرمترقبه[۱] را به تعویق انداخته بود، هدف انتقاد بسیاری قرار گرفته است. تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در بریتانیا تاکنون به ۲۳ نفر رسیده است که دو مورد از آنها در جزیره ایرلند (جمهوری ایرلند و ایرلند شمالی) بودهاند. شاید بتوان استعفای مشاور ارشد پریتی پاتل وزیر کشور بریتانیا را نشانه دیگری از ضعف جانسون در مدیریت کابینهاش دانست، چراکه این استعفا به فاصله کمی از کنارهگیری ساجد جاوید از صدارت وزارت خزانهداری رخداده و همانگونه که استعفای جاوید به علت قدرتطلبی نخستوزیر و دامینیک کامینگز مشاور ویژهاش در مدیریت کابینه بود، استعفای مشاور ارشد وزیر کشور نیز به دلیل برخورد قلدرمآبانه خانم پاتل با زیردستانش توصیف شده است.
یکی دیگر از رویدادهای مهم هفته گذشته رونمایی دولت از تصمیم به انتشار راهبرد آتی امنیتی و دفاعی بریتانیا همزمان با تنظیم گزارش جامع بودجه این کشور بود. این راهبرد هر پنج سال یکبار مورد بررسی قرار میگیرد. طبق گمانهزنیها، برخلاف راهبرد پیشین (۲۰۱۵) که بر مبارزه با داعش و کاهش نیروهای ویژه و اعزامی متمرکز بود، راهبرد جدید احتمالاً بر ارتقاء توانمندی بریتانیا در حوزه قدرت سخت (چراکه نادیده گرفتن توانمندی نظامی روسیه موجب نقشآفرینی بیشتر آن در جنگ داخلی سوریه شد)، رسیدگی به جرائم سازمانیافته، آمادگی برای مقابله با تهدیدات سایبری چین و روسیه و افزایش بودجه لازم برای تولید ناوهای هواپیمابر و جنگندههای هوایی متمرکز خواهد بود.
کارشناسان اندیشکده روسی در واکنش به تصمیم مذکور دولت، آن را سرآغازی بر ترسیم چارچوبی جدید برای سیاست خارجه بریتانیا دانستهاند؛ سیاست خارجهای که دیگر متعهد به حفظ «نظم قانون-محور بینالمللی» نخواهد بود و در عوض بر منافع ملی بریتانیا متمرکز خواهد شد. اندیشکده روسی با اشاره به اینکه روند اخیر تحولات بینالمللی و سیاست «اول آمریکا» ترامپ، بریتانیا را در پیگیری منافع ملیاش در معرض منزوی شدن قرار داده، نسبت به در نظر گرفتن امکان مواجهه با این خطر و استفاده از فرصتهای جدید به وجود آمده در راهبرد آتی امنیتی و دفاعی بریتانیا ابراز امیدواری کرده است. دیگر کارشناسان این اندیشکده نیز با استقبال از تصمیم دولت بریتانیا، خواستار آن شدهاند که در راهبرد مذکور جایگاه و نقش بریتانیا بهعنوان قدرتی متوسط در جهان تعیین شود. آنها لازمه چنین کاری را در نظر گرفتن ائتلافهای دوجانبه و چندجانبه بینالمللی، عضویت بریتانیا در شورای امنیت سازمان ملل و ناتو و توجه به فرصتها در کنار تهدیدات میدانند. نکته دیگری که بسیاری از تحلیلگران مایلاند در راهبرد جدید امنیتی و دفاعی بریتانیا در نظر گرفته شود، توجه به منافع همکاری امنیتی نهفقط با اروپا، بلکه با دیگر مناطق مهم جهان نظیر شمال اروپا، شرق دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیجفارس، جنوب آسیا (بخصوص هند)، برخی نقاط آفریقا و جنوب شرق آسیا است. بدین ترتیب، بهاحتمالزیاد اتخاذ رویکردی راهبردی در قبال فعالیتهای چین و روسیه در این مناطق مهم شمرده خواهد شد.
در همین راستا، بن والاس وزیر دفاع بریتانیا طرح دولت برای تعویض (نوسازی) کلاهک موشکهای بالستیک موجود در زیردریاییهای هستهای را اعلام کرد و آن را بخشی از طرح بازدارندگی هستهای برای دفاع از منافع بریتانیا و متحدان آن در ناتو در برابر تهدیدات عنوان داشت. وزیر دفاع بریتانیا همچنین در بیانیهاش بر تلاش بریتانیا برای همکاری با آمریکا و مطابقت برنامه موشکهای هستهای ترایدنت بریتانیا با سیستم تسلیحات راهبردی ترایدنت[۲] آمریکا تأکید ورزید. وزارت دفاع بریتانیا ۳۳۰ میلیون پوند را به این طرح نوسازی اختصاص داده و قرار است شرکت بیایئی سیستمز ۴ زیردریایی جدید هستهای مجهز به سیستم ردیابی صوتی تحت عنوان دِریدنات[۳] تولید کند. بودجه در نظر گرفتهشده برای اجرای این طرح ۳۱ میلیارد پوند است که یکی از پیچیدهترین پروژههای مهندسی بریتانیا در حوزه نظامی میباشد.
(وزارت دفاع بریتانیا، اندیشکده روسی، گاردین، بلفاست تلگراف، لندن اکانومیک/ ۶ الی ۱۰ اسفند ۱۳۹۸)
[۱] Cobra (Civil Contingencies Committee)
[۲] Trident Strategic Weapon System
[۳] Dreadnought submarine