یک برنامه سیاسی که در آن تشکیل دولت فلسطینی مطرح نباشد میتواند رابطه گرم اعراب خلیجفارس با اسرائیل را وارونه نماید. طرح صلح آمریکا که کارگاه اقتصادی آن در منامه بحرین برگزار شد، موفقیتهای محدودی در زمینه هدفش که پیشرفت اقتصادی فلسطین بود، به دست آورد. این جلسه برخی نتایج مثبت هم داشت: یک هیئت اسرائیلی از تجار حضور داشتند و توانستند به شکل آزادانهای بین حضار و کشورهای عربی ارتباط برقرار کنند. همچنین، مهمترین اظهارنظر در خصوص به رسمیت شناختن اسرائیل در این جلسه مطرح شد شیخ خالد بن احمد آل خلیفه، وزیر خارجه بحرین طی مصاحبهای گفت: «اسرائیل یک کشور در خاورمیانه است. اسرائیل بخشی از میراث تاریخی کل منطقه است و بنابراین مردم یهود جایگاهی در میان ما دارند.»
اما بعد منفی این کنفرانس این بود که هیچ فرصتی برای ارتباط مستقیم مقامات اعراب و فلسطین به وجود نیامد. نتیجه برای آمریکا یک شکست دوگانه بود: عدم حضور مقامات رسمی عرب و غیبت کامل نمایندگان دولتی اسرائیل و غیبت تمام گروههای فلسطینی. امارات، قطر و عربستان تنها وزرایی با مسئولیت اقتصادی را فرستادند درحالیکه مصر، اردن و مراکش مقامات سطح پایینتری را فرستادند.
کنفرانس بحرین سه عامل مهم را در روابط بین اسرائیل و کشورهای خلیجفارس نشان داد. اول آنکه کشورهایی وجود دارند که به دلیل منافعشان و گسترش رابطه با اسرائیل از رویکرد دولت ترامپ در ایجاد صلح حمایت میکنند. مهمترین این کشورها عبارتند از امارات، عربستان و بحرین که اولویت بالاتر آنها مقابله با تهدیدات ایران است و به همین دلیل تلاش میکنند تا وضعیت ناامیدکننده فلسطین- اسرائیل را بهبود ببخشند.
دوم کشورهایی هستند که با موضوع فلسطین و اسرائیل پیوند نخوردهاند. بهطور خاص کویت کشوری است که خصومتش نسبت به اسرائیل از تمایلش به عادی شدن روابط بیشتر است و رابطه دوستانهتری با فلسطین دارد. عمان کشوری است که میزبان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در سال ۲۰۱۸ بود اما ترجیح میدهد خودش بهطور مستقل رابطه برقرار کند تا اینکه بخشی از مجموعه کشورهای عربی خلیجفارس باشد. عمان میخواهد واسطهای بین دو طرف باشد و روابطش را با مقامات فلسطین هم افزایش دهد.
سوم عدم پیشرفت برای تشکیل یک دولت فلسطینی سطح پایینی از انتظار برای عادیسازی روابط بین کشورهای خلیجفارس و اسرائیل را رقم زده است. ژستهای عادی شدن روابط هنوز در مصر و اردن که کشورهای کلیدی هستند و بدون آنها ثبات در منطقه امکان ندارد، پیشرفت خاصی نکرده است.
اینها به آن معناست که آمریکا و اسرائیل باید حرکت بعدی آیندهشان را با دقت بیشتری انجام دهند. تاکنون کشورهای خلیجفارس نخواستهاند و مجبور نبودهاند که به رویکرد آمریکا یا اسرائیل در خصوص وضعیت نهایی موضوعات فلسطین- اسرائیل پاسخ دهند. منابع ایجاد تنش بین آمریکا و فلسطین مثل انتقال سفارت این کشور به بیتالمقدس تاکنون تأثیر خاصی بر دیدگاه کشورهای عربی نداشته است؛ اما دیدگاه و خواسته آنها مبنی بر تشکیل دولت فلسطینی و الحاق بخشهایی از کرانه باختری به اسرائیل در مخالفت با دیدگاه طرح صلح ترامپ است.
(دنیل شاپیرو[۱]، یوئل گوزانسکی[۲]/ فارن پالیسی/ ۲۱ تیر ۱۳۹۸)
[۱] Daniel B. Shapiro
[۲] Yoel Guzansky