۱- گاز طبیعی ایران: دروازهای برای همکاری آمریکا و ایران
(الآن لنکستر و سانگ تران، شورای آتلانتیک/ ۲۵ مهر ۹۷)
تحریمهای ۵ نوامبر آمریکا علیه ایران، صادرات محدود گاز ایران را تحت تأثیر نخواهد داد و درصورتیکه آمریکا استراتژی مناسبی در این زمینه داشته باشد، میتواند دروازهای برای همکاری دو طرف باشد. تقاضای جهانی برای گاز در حال افزایش است و این منجر به کمبود عرضه خواهد شد. از سوی دیگر، برخی متحدان آمریکا مانند کشورهای اروپایی نمیخواهند برای گاز خود صرفاً متکی به گاز روسیه باشند. ایران در برنامه ششم توسعه خود امیدوار است با جذب سرمایهگذاری خارجی میزان تولید روزانه گاز خود را به ۱/۲ تا ۱/۳ میلیارد مترمکعب در روز برساند (دو برابر میزان تولید سال ۲۰۱۶). اگرچه میزان مصرف داخلی هم تا آن زمان بر اساس برآورد «انجمن صادرکنندگان گاز» افزایش خواهد یافت اما ایران در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰۵ تا ۲۴۱ میلیارد مترمکعب گاز مازاد برای صادرات خواهد داشت.
۲- اظهارات مایک پمپئو در مورد دیدار با رهبران سعودی
(وزیر امور خارجه/ ۲۴ مهر ۱۳۹۷)
مایک پمپئو: «من با ملک سلمان، شاهزاده محمد بن سلمان و وزیر امورخارجه دیدار کردم و دغدغههای رئیسجمهور حول سرنوشت جمال قاشقجی را مطرح ساختم. ما گفتگوهای مستقیم و صریحی داشتیم. من بر اهمیت انجام تحقیقات جامع، شفاف و بهموقع تأکید کردم و رهبری عربستان سعودی قول داد که دقیقاً آن انجام شود. شاهزاده بن سلمان متعهد شد که دادستان عمومی سعودی یک نتیجه جامع و با شفافیت کامل برای جهان فراهم کند. ارزیابی من از این جلسات این است که تعهد جدی برای تعیین همه حقایق و اطمینان از پاسخگویی، ازجمله مسئولیتپذیری مسئولان ارشد عربستان سعودی وجود دارد. رئیسجمهور از من خواسته است که برای دیدار با مقامات به ترکیه سفر کنم. ما در تماس با مقامات عربستان و ترکیه و همکاری این فرایند و درنهایت اعلام نتایج باقی خواهیم ماند».
۳- مرگ خاشقچی میتواند مرگ روابط دوستانه آمریکا-سعودی باشد
(سیمون هندرسون، د هیل (انستیتو واشنگتن)/ ۲۳ مهر ۹۷)
در پاسخ به تهدیدات مبنی بر اعمال فشار و اقدامات تلافیجویانه آمریکا علیه عربستان سعودی در پرونده قتل خاشقچی، عربستان با رد هرگونه تهدید و تلاش برای تضعیف سعودی در سرمقالهای در شبکه خبری العربیه اقدام به برشماردن ۳۰ اقدام تلافیجویانه علیه هرگونه تحریم آمریکا کرد که شامل رساندن نفت به بشکهای ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار نیز میشود. به نظر میرسد که آنچه که غرب برنامه گذار اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی تحت رهبری بن سلمان در نظر گرفته بود چیزی جز نقابی بر نیات عربستان نبوده است و اکنون زمان بازنگری در روابط دوجانبه باشد.
۴- آمریکا باید توهمات خود نسبت به ولیعهد عربستان را کنار بگذارد
(ریچار هاس، فایننشال تایمز و (شورای روابط خارجی آمریکا)/ ۲۷ مهر ۹۷)
ریچارد هاس در مقالهای در فایننشال تایمز، مسئله اصلی را تضاد بین منافع و اصول سیاست خارجی آمریکا میداند. وی با مقایسه تجربه سیاست آمریکا در قبال شاه ایران با وضعیت کنونی رویکرد آمریکا در قبال عربستان چند راهکار را در شرایط کنونی پیشنهاد میدهد: عاقلانهتر این است که بین عربستان سعودی و بن سلمان تفکیک قائل شویم. این به معنای تعلیق هر اقدامی است که ملازم پذیرش بیقیدوشرط بن سلمان باشد. لذا نباید دعوتی به کاخ سفید و آمریکا از او به عمل آید. همچنین کاهش سطح مبادلات بازرگانی و تجاری توسط جامعه تجاری آمریکا باید در دستور کار قرار گیرد. روسای شرکتها، سهامداران و کارگران باید نسبت به حضور در ریاض تا زمانی که بن سلمان در قدرت است ملاحظاتی جدی را در پیش گیرند. کنگره آمریکا- درصورتیکه ترامپ خود اقدام به این کار نکند- باید محدودیتهایی را بر فروش تجهیزات نظامی و اطلاعاتی آمریکایی و همکاریهای اطلاعاتی با عربستان وضع کنند. مسئله دیگر لزوم فشار دولت بر تحقیقات مستقل و بدون محدودیت ازآنچه است که در استانبول اتفاق افتاد. دولت عربستان درنهایت مسئول اتفاق افتاده است و تحت عنوان «عناصر خودسر» نمیتواند از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی کند. مسئله آخر اینکه به نظر نمیرسد که اعلام و فشار بر لزوم کنارهگیری بن سلمان از قدرت با توجه به محبوبیت داخلی وی امری سازنده باشد چراکه نه جایگزین مشخصی برای او وجود دارد و نه بیثباتی در آنجا به نفع هیچکدام از طرفین است.
۵- واکنش عربستان به رسوایی قتل خاشوقچی به چه معناست؟
(یاسمین فاروق، کارنگی/ ۲۷ مهر ۹۷)
مسئله پیچیدگی سیاست داخلی عربستان و رقابتهای داخل ریاض برای این کشور آسیبزنندهتر از پاسخ احتمالی آمریکا خواهد بود. بدون درک این مسئله وضعیت ترور خاشوقچی نامفهوم باقی میماند. در همین راستا تهدید کردن آمریکا توسط ریاض به در پیش گرفتن اقدامات تلافیجویانه را میتوان تهدیدی برای آنان که داخل عربستان و در خارج زندگی میکنند نیز در نظر گرفت. مخالفان سیاسی داخلی از بحرانهای بینالمللی اینچنینی برای افزایش فشار بر بن سلمان و جلبتوجه جهانی استفاده میکنند. با توجه به ریشههای وفاداری سیاسی قبیلهای و فردی بهجای نهادی از یکسو و تلاشهای نصفه و نیمه در تغییر و تحولات در پایگاه اجتماعی و کسب بیعت رقیبان به نظر میرسد اکنون مشروعیت بن سلمان دستخوش تحولاتی باشد. این به این معناست که در صورت اعمال فشار آمریکا و مجازات ریاض بخش امنیتی و دفاعی و منابع اقتصادی این کشور آسیب خواهد دید و این به معنای بحران امنیت و بیثباتی داخلی در کنار تهدیدات منطقهای خواهد بود.
۶- درخواست جارد کوشنر از ترامپ برای حمایت از بن سلمان در جریان قتل خاشقچی
(نیویورکتایمز / ۲۶ مهر ۹۷)
به نقل از نیویورکتایمز و به نقل از منابع آگاه نزدیک به کاخ سفید، جارد کوشنر داماد ترامپ از وی خواسته است تا محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی را در جریان قتل جمال خاشقچی تنها نگذارد. وی از ترامپ خواسته است که حمایت خود از بن سلمان در این پرونده را متوقف ننماید. پیشازاین کاخ سفید اعلام کرده بود که جارد کوشنر در مورد این مسئله با محمد بن سلمان صحبت کرده است.
۷- تهدید عربستان به توسل به حربه نفت
(بلومبرگ / ۲۳ مهر ۹۷)
بلومبرگ در مطلبی به قلم خاویر بلاس نوشته است که عربستان سعودی با تهدید به استفاده از حربه نفت، تابوی ۴۵ ساله در این زمینه را شکسته است. آخرین بار در تحریم نفتی ۱۹۷۳ اعراب بود که سعودیها از حربه نفت برای مقاصد سیاسی استفاده کردند و تهدید به استفاده از حربه نفت در قضیه خاشقچی بعد از ۴۵ سال دوری عربستان از چنین تهدیداتی انجامگرفته است. عربستان اعلام کرد که در مقابل هرگونه اقدامی در مورد پرونده خاشقچی بهشدت تلافی میکند و در همین زمینه به نقش عربستان در بازارهای نفتی و قدرت نفتی این کشور اشاره شده است.
۸- سخنرانی معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا در شورای آتلانتیک
(ای وس میچل، وزارت خارجه/ ۲۶ مهر ۹۷)
معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اوراسیا در شورای آتلانتیک گفت: امروز رقابت جدیدی برای نفوذ در جهان وجود دارد. همانطور که در سند استراتژی امنیت ملی آمریکا اشاره شده بود «بازگشت رقابت بین قدرتهای بزرگ واقعیت تعیینکننده ژئوپلیتیک زمانهی ما است» ازاینرو وظیفه اصلی سیاست خارجی ایالاتمتحده آمادگی برای این رقابت میباشد. این آمادگی در داخل ایالاتمتحده مستلزم بازسازی قدرت اقتصادی، تقویت صنعت دفاعی، سرمایهگذاری در دفاع ملی، سرمایهگذاری در زرادخانه هستهای ایالاتمتحده است. در خارج این آمادگی مستلزم موازنه سازی مجدد مسئولیتها با متحدین (سهیم شدن متحدین در مسئولیتها) و تنظیم مجدد نهادهای بینالمللی که دیگر با واقعیتهای استراتژیک منطبق نمیباشند، است.
۹- سیاستهای ترامپ چین و روسیه را نزدیک کرده است
(توری تاسیگ، بروکینگز/ ۲۷ مهر ۹۷)
رابطه سیاسی چین و روسیه طی دو سال اخیر گرمتر شده است و این موضوع به خاطر موضع رقابت جویانه ترامپ در خصوص این دو کشور است. ترامپ در سال ۲۰۱۷ و در سند استراتژی امنیت ملی روسیه و چین را بهعنوان رقبای خود نام برد. از آن زمان به بعد رابطه ترامپ به پوتین دوستانه نشد. در عوض، آمریکا در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، مداخله گسترده انتخاباتی روسیه و مسمومیت سرگئی اسکریپال، چندین دور روسیه را تحریم نمود. در رابطه با چین جنگ تجاری ترامپ علیه پکن ابعاد گستردهتری پیدا کرد طوریکه مایک پنس در سخنرانی اخیر خود رقابت آمریکا با چین را اقتصادی، ایدئولوژیک و نظامی تعریف کرد.
۱۰- تعادل روابط تجاری آسیا-اتحادیه اروپا-ایالاتمتحده
(صدای اقتصاد/ بروگل/ ۲۴ مهر ۱۳۹۷)
با کنارهگیری و واگذاری نقش ایالاتمتحده در سیستم تجارت جهانی، آسیا در تلاش برای ارتقا روابط خود با اروپا میباشد. اتحادیه اروپا نیز از این تغییر در قبای تجارت جهانی نیز بیشتر از پیش استقبال کرده است. البته این سؤال هنوز مطرح است که اتحادیه اروپا و آسیا تا چه حد در سالهای آینده با یکدیگر همکاری نزدیک خواهند داشت و اینکه آیا سیاست ایالاتمتحده طوری پیش خواهد رفت که باعث برگشت به تجارت آزاد گردد یا خیر.