«دروازه لندن» و جایگاه شرکت اماراتی در طرح توسعه آن: دروازه‌ی لندن، بندری تجاری است که در سال ۲۰۱۳ در کرانه‌ی شمالی رود تِیمز[۱] و در فاصله‌ی پنجاه کیلومتریِ مرکزِ لندن افتتاح شد. دامنه ی مراودات تجاری بندرگاه دروازه‌ی لندن، به طور هفتگی، نود بندر از پنجاه کشور جهان را پوشش می‌دهد. بنابر تحلیل ها، در صورت تحقق طرحهای توسعه ی دروازه ی لندن، این بندر میتواند در افقی پنج ساله، به بزرگترین بندرگاه بریتانیا تبدیل شود. در این راستا، چندی پیش، شرکت دی پی وُرلد امارات نسبت به تأمین مالی پروژهی توسعه ی بندر مذکور اعلام آمادگی کرده بود؛ پروژهای که بنابر برآوردها، برای رسیدن به فاز بهره برداری به جذب یک میلیارد و سیصد میلیون دلار سرمایه نیاز دارد.
شایان ذکر است که دی پی وُرلد به نحوی بالقوه، نسبت به سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری در این پروژه نیز اعلام آمادگی کرده است[۲]. با این وجود، تحولات اخیر در بریتانیا، اجرایی سازی طرح توسعه ی دروازه ی لندن را از جانب دی پی وُرلد در هاله ای از ابهام فرو برده است.[۳]دولت استارمر[۴]، پس از هفته ها برنامه ریزی و رایزنی مستمر، روز دوشنبه، بیست و سوم مهر ماه، نشستی را با عنوان «سرمایه گذاری بین المللی ۲۰۲۴» برگزار نمود[۵]. هدف نخست وزیر بریتانیا از دعوت از کمپانی های بزرگ بین المللی برای حضور در این نشست، جذب میلیاردها پوند سرمایه خارجی در راستای تحقق وعده های انتخاباتی خود در چارچوب احیای اقتصاد بریتانیا بوده است. به همین سبب، حزب کارگر، در طول هفته های اخیر، تلاش داشته تا در سطح رسان های، نشست مذکور را به عنوان نمودی از تعهد راهبردی دولت خود به همکاری با کسب وکارهای بزرگ در راستای ارتقای نرخ رشد اقتصادی بریتانیا معرفی کند. در این میان، نهاییسازیِ سرمایه گذاری یک میلیارد پوندی دی پی وُرلد در طرح توسعه دروازه ی لندن، برگ برندهای بالقوه به منظور تضمین موفقیت این نشست در روایت دولت استارمر بود. با این حال، رویکرد اعتراضی برخی مقامات کنونی دولت استارمر نسبت به عملکرد پیشین دی پی وُرلد در بریتانیا، به گمانه زنیها پیرامون سرنوشت طرح توسعه دروازه لندن دامن زده است.[۶] پی‌اند او فریز[۷]، یکی از شرکت های اقماری دی پی وُرلد در بریتانیا، در سال ۲۰۲۲، قریب بر هشتصد نفر از کارکنان خود را، در یک روز و بدون اعلام قبلی اخراج کرد. از آن زمان تا کنون، این اقدام، موجی از اعتراضات مقامات سیاسی و نمایندگان پارلمان بریتانیا را در هر دو حزب محافظه کار و کارگر در پی داشته است، اما با وجود این، پیتر هِبِلوِیث[۸]، مدیر عامل این شرکت، نه تنها هیچگاه نسبت به تصمیم سابق خود، ابراز پشیمانی نکرد، بلکه در نشست با کمیته اقتصادی مجلس عوام بریتانیا تصریح نمود که اگر به عقب برگردد، باز هم چنین تصمیمی اتخاذ می کند. در واکنش به این رفتار، دارن جونز[۹]، رئیس وقت کمیته ی مذکور که حالا وزیر خزانه داری دولت استارمر است، هِبِلوِیث را جنایتکاری بی آبرو نامید.
از طرف دیگر، لوییز مارگارت هِی[۱۰]، وزیر ترابری دولت استارمر و آنجلا راینر[۱۱]، معاون نخست وزیر نیز در جریان معرفی بسته ی حقوقی دولت برای حمایت بیشتر از حقوق کارگران بریتانیایی در هفته ی گذشته، بر شدت انتقادات خود از شرکت پی‌اند او فریز افزودند. در واکنش به این اظهارات، دی پی وُرلد، یک روز مانده به آغاز نشست سرمایه گذاری بین المللی ۲۰۲۴، اعلام نمود که از برنامه خود برای سرمایه گذاری یک میلیارد پوندی در طرح توسعه بندر دروازه لندن صرف نظر کرده است. سلطان احمد بن سلیمان نیز در اظهاراتی تأیید کرد که در نشست مذکور حضور پیدا نخواهد کرد. [۱۲] استارمر، نخست وزیر بریتانیا، در واکنش به این تحولات، و در راستای نجات تلاشهای دولت خود برای موفقیت نشست سرمایه گذاری روز دوشنبه، در گفتگو با بی بی سی، رسماً اعلام نمود که اظهارات اخیر وزیر ترابری، موضع رسمی دولت بریتانیا نیست. طیف قابل توجهی از رسانه های بریتانیایی، این رفتار نخست وزیر بریتانیا را نمودی از ضعف شخص نخست وزیر و فدا کردن مقامات دولتش برای هیچ نامیدند. با این وجود، دی پی وُرلد، با انتشار بیانیه ای، از اظهارات نخست وزیر بریتانیا استقبال کرد.[۱۳] در این بیانیه، دی پی وُرلد، تصریح نمود: «پس از گفتگوهای سازنده و مثبت با دولت بریتانیا، شفافیت لازم را به دست آورده‌ایم.] به همین جهت[ما در نشست بین‌المللی سرمایه‌گذاری روز دوشنبه شرکت خواهیم کرد.» دی‌پی وُرلد، در حال حاضر، مالک دو مورد از مهم‌ترین بنادر بریتانیا است؛ بندرگاهِ «دروازه‌ی لندن[۱۴]» و همچنین بندر ساث‌همپتُن[۱۵].
اهمیت راهبردی شرکت دی‌پی وُرلد[۱۶]: دی‌پی وُرلد شرکتی اماراتی است که از سال ۲۰۰۵ تا کنون، در حوزه‌ی کشتی‌رانی، خدمات دریانوردی و همچنین توسعه و مدیریت بنادر در دامنه‌ای جهانی فعالیت می‌کند. مقر این شرکت، دبی و مدیر عامل کنونی آن، سلطان احمد بن سلیمان، بازرگان و کارآفرین پرنفوذ اماراتی است. دی‌پی وُرلد، به عنوان سومین پیمانکار بزرگ جهان در حوزه توسعه و مدیریت اجراییِ پایانه‌های کانتینری، سالانه، ترانزیت بیش از هفتاد میلیون کانتینر را بر روی قریب بر هفتاد هزار کشتی تجاری سامان می‌دهد. در حال حاضر، مدیریت بیش از هشتاد بندرگاه تجاری در بیش از پنجاه کشور جهان بر عهده این شرکت اماراتی است. شایان ذکر است که طیف قابل‌توجهی از این بنادر، از موقعیت ژئواستراتژیک حائز اهمیتی نیز برخوردار هستند. بر همین اساس است که این شرکت، برای دولت امارات متحده عربی، پشتوانه‌ی عملیاتیِ چشم‌گیری به منظور شکل‌دهی فزاینده به پویایی‌های ژئواکونومیک منطقه‌ای و همچنین نقش‌آفرینی فزاینده در زنجیره جهانی تأمین فراهم می‌آورد.
اجرایی‌سازی کریدور هند-خاورمیانه-اروپا[۱۷] (آیمک) نمونه‌ای قابل‌‌تامل از نقش برجسته‌ی دی‌پی وُرلد در تنظیم و پیشبرد دیپلماسی اقتصادی امارات است. این کریدور در حاشیه‌ی نشست سران گروه بیست در دهلی نو در سال ۲۰۲۳ رسماً رونمایی شد. آیمک، همگرایی اقتصادی -و البته سیاسیِ- هند، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، اردن و اسرائیل را در بلندمدت در دستور کار قرار می‌دهد. تردیدی نیست که اجرایی‌سازی این کریدور، به طور توامان با هدف مهار ابتکار کمربند و راه[۱۸] چین و همچنین تخلیه‌ی وزن ژئواکونومیک ایران در منطقه دنبال می‌شود، چرا که آیمِک با معرفی شبکه‌ی ریلی شبه‌جزیره عربستان به عنوان آلترناتیوی برای ترانزیت دریایی در منطقه، از وزن راهبردی دو تنگه‌ی هرمز -تحت حاکمیت ایران- و باب‌المندب -عرصه‌ی اقدامات موازنه‌جویانه‌ی انصارالله یمن- خواهد کاست. این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که دی‌پی وُرلد، در حال حاضر مدیریت اجراییِ یکی از پنج پایانه‌ی بندر جواهر لعل نهرو را در شهر بمبئی -به عنوان نقطه آغازین کریدور آیمک- نیز بر عهده دارد. بندر مذکور، دومین بندر کانتینری بزرگ هند است. از طرف دیگر، بعد از انعقاد توافق ابراهیم، دی‌پی وُرلد، به طور همزمان نسبت به طراحی نقشهراهی برای همکاری با رژیم صهیونیستی در راستای خصوصیسازی و توسعه زیرساخت دریامحور و بندرگاه‌های اسرائیل –علیالخصوص بندر حیفا- اعلام آمادگی کرده است[۱۹]. هرچند که تا کنون، نمودی عملی از پیشرفت این نقشه راه قابل‌تصور نیست[۲۰]، اما نمی‌توان نسبت به وجود دستور کاری مبتنی بر اولویت‌های ژئوپلیتیک دولت ابوظبی در ماهیت اقتصادی فعالیت‌های این شرکت چشم پوشید.
[۱] Thames river
[۲] https://www.reuters.com/business/autos-transportation/dp-world-says-it-is-going-ahead-after-all-with-1-billion-pound-port-investment-2024-10-12/
[۳] https://www.reuters.com/world/uk/dp-world-pauses-1-bln-pound-investment-britain-after-ministers-criticism-sky-2024-10-11/
[۴] Sir Keir Starmer
[۵] https://www.reuters.com/world/uk/investment-wins-uks-new-government-it-holds-summit-2024-10-14/
[۶] https://www.theguardian.com/business/2024/oct/12/starmer-louise-haigh-p-and-o-rescue-global-summit-london
[۷] P&O Ferries
[۸] Peter Hebblethwaite
[۹] Darren Jones
[۱۰] Louise Haigh
[۱۱] Angela Rayner
[۱۲] https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/angela-rayner-investment-starmer-port-starmer-b2627846.html
[۱۳] https://ft.com/content/02fdaa68-ce6b-4d8b-8489-b063eb71c34b
[۱۴] London Gateway
[۱۵] Southampton
[۱۶] Dubai Port World (DP World)
[۱۷] India-Middle East-Europe (IMEC)
[۱۸] Belt and Road Initiative
[۱۹] https://www.bbc.com/persian/world-54582285
[۲۰] https://www.reuters.com/markets/deals/dubais-dp-world-pulls-out-haifa-port-privatisation-bid-2021-12-03/
