مقدمه
این مجموعه گزارش ها به بررسی دورنمای وضعیت انتخابات پیش رو در پارلمان اروپا که مورخ ۲ خرداد ۱۳۹۸ برگزار خواهد شد؛ پرداخته و سناریوهای مختلف را مورد مطالعه قرار میدهد. در همین راستا هر گزارش به یک گروه ( فراکسیون) پارلمانی پرداخته و آن را از منظر ایدئولوژی، سیاست ها، امکان رشد یا افول و همچنین آسیب ها و فرصت های احتمالی آن برای جمهوری اسلامی ایران مورد ارزیابی قرار می دهد. گزارش نخست به کلیت وضعیت گروهبندی ها در پارلمان اروپا و نوع تقسیم بندی آنها پرداخته است، همینطور جزئیات ایدئولوژی و سیاست های هر گروه حزبی در شماره های بعدی به طور تفضیلی مورد اشاره قرار میگیرد.
پارلمان اروپا
پارلمان اروپا که نقش بازوی قانونگزاری اتحادیه را دارا میباشد؛ شامل ۷۵۱ عضو است و انتخابات آن هر ۵ سال یکبار برگزار میشود، لازم به ذکر است شهروندان اتحادیه اروپا حق رای دهی در انتخابات پارلمان اروپا را دارا هستند. همچنین پارلمان تنها نهاد اتحادیه اروپا است که بطور مستقیم و با رای مردم انتخاب میشود. این نهاد به همراه شورای وزیران قوانین اتحادیه اروپا را تصویب می کنند. همچنین بودجه اتحادیه اروپا باید به تصـویب پارلمان اروپا برسد. این رکن در عین حال بر کار کمیسیون اروپا و سایر نهادهای اتحادیه اروپا نیز نظارت دارد. انتصاب رئیس کمیسـیون اروپا باید مورد تأیید آن واقع شـود؛ بعلاوه پارلمان اختیار دارد که کمیسـیون را به طور کلی منحل کند. لازم به ذکر است بر اساس اصلاحات سال های اخیر ریاست کمیسیون نیز بطور مستقیم وابسته به نتایج انتخابات پارلمانی است. همینطور برای تشکیل یک فراکسیون ( گروه ) در پارلمان اروپا حداقل نمایندگان مورد نیاز ۲۵ عضو میباشد که نماینده حداقل یک چهارم کشورهای عضو ( یعنی هفت کشور) باشند. هر نماینده تنها میتواند در یک گروه عضویت داشته باشد. اعضاء هر گروه با عضویت در آن وابستگی حزبی و سیاسی خود را میپذیرند. تعدادگروه های پارلمان اروپا در انتخابات سال ۲۰۱۴ برابر با هفت مورد بود که پس از سال ۲۰۱۵ و با تشکیل گروه ضد اتحادیه و ملی گرای اروپای ملل و آزادی به هشت مورد افزایش پیدا کرد. در این بین باید توجه کرد اصطلاح حزب ملی National party به حزبی تعلق دارد که در سطح داخل یک کشور فعال است و ممکن است هر گرایشی اعم از چپ یا راست و یا میانه را دارا باشد. در حالیکه حزب ملی گرا Nationalist Party نشان دهنده گرایش سیاسی راست افراطی یک حزب در هر سطح ( از جمله سطح پارلمان اروپا) میتواند باشد.
در اتحادیه اروپا ۲۴ زبان رسمی شناخته می شود: بلغاری، انگلیسی، اسپانیائی، هلندی، ایرلندی، ایتالیائی، یونانی، لتونیائی، لِیتوانیائی، مالتی، پرتغالی، لهستانی، فرانسوی، رومانیائی، سوئدی، آلمانی، اسلواکیائی، اسلوونیائی، فنلاندی، دانمارکی، چِکی، مجاری، کروات و استونیائی. برای صرفه جوئی در وقت و هزینه ها، معمولا تمام انتشارات اتحادیه به تمام زبانهای رسمی ترجمه نمی شوند؛ بلکه در پارلمان اروپا، اوراق و اسـناد مربوطه، با توجه به نیازهای نمایندگان، فقط به زبانهای مورد لزوم آنها ترجمه می شوند.
فراکسیون( گروه) های پارلمان اروپا
در حال حاضر اکثریت پارلمان به جناح های سیاسی هوادار اتحادیه اروپا از جمله حزب مردم اروپا (راست میانه) و سوسیالیست ها ( چپ میانه) تعلق دارد، با این وجود نباید فراموش کرد که سوسیالیست ها در وضعیت بسیار بدی به سر میبرند، بطوریکه در انتخابات ملی در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه، ایتالیا لهستان و … افول کم سابقه ای را در میزان رای تجربه کرده اند. در حال حاضر حزب مردم اروپا ۲۱۷ کرسی را در اختیار دارد، همچنین از سوی مقابل به دلیل خروج بریتانیا، سوسیالیست های پارلمان اروپا کرسی های مربوط به حزب کارگر را از دست خواهند داد. لیبرال ها نیز با رهبری مکرون قصد دارند با موج اروپاگریزی و مهاجرستیزی به رهبری اوربان از مجارستان و سالوینی از ایتالیا مقابله کنند. بر اساس آخرین آمار مربوط به ماه اوت میزان حمایت از جریان راست افراطی شامل حزب جبهه ملی و چند حزب کوچک دیگر از این جناح در مجموع به ۳۰ درصد بالغ میشود. به نظر میرسد انتخابات پیش رو محل مجادله اصلی میان هواداران لیبرال اتحادیه اروپا با اروپا گریزان پوپولیست خواهد بود که این انتخابات نقشی حیاتی را در آینده اتحادیه اروپا پس از برگزیت ایفا خواهد کرد. در عین حال برخی معتقدند در حال حاضر راه سومی هم میان جدال احزاب اصلی پارلمان ( حزب مردم و سوسیالیست ها) با ملی گرایان پوپولیست وجود دارد و آن مربوط به جریان احزاب سبز و هوادار محیط زیست است.
نکته مهم در اینجاست که گروه بندی های حال حاضر پارلمان اروپا دقیقا مبتنی بر تقسیم بندی جناح های سیاسی انجام نشده است و موارد متعددی وجود دارد که یک حزب با گرایش دیگر در گروه رقیب قرار گرفته است؛ برای مثال احزاب مخالف اتحادیه اروپا حداقل در چهار گروهبندی پارلمانی حضور دارند: حزب مردم ( از طریق حضور حزب فیدز مجارستان در این گروه)، اصلاح طلبان و محافظه کاران اروپا ( از طریق حضور حزب قانون و عدالت لهستان در این گروه)، اروپای دمکراسی و آزادی ( احزاب پنج ستاره و لیگ ایتالیا) و اروپای ملل و آزادی ( حزب جبهه ملی فرانسه). نکته دیگر اینکه برخی از نمایندگان مستقل با گرایشات چپ افراطی هم رویکرد ضد اتحادیه اروپا دارند. در حال حاضر جناح راست میانه گروه نماینده آن یعنی حزب مردم نیز با افول نسبی روبرو شده است، اگرچه گمانه زنی ها حاکی از آن است که ممکن است با وجود افول نسبی میزان آرا همچنان مقام نخست را حفظ نماید؛ امری که بخشی از آن به لطف حضور حزب فیدز اوربان در این گروه بندی است.
نگرانی های کنونی
انتخابات پارلمان اروپا پیش تر به عنوان یک انتخابات نسبتا کم اهمیت از نظر سیاسی در نظر گرفته میشد، با این حال در انتخابات پیش رو در خرداد ۹۸ اهمیت نسبتا قابل توجهی یافته است، این امر نه به علت افزایش نقش پارلمان بلکه به دلیل تحولات نظام حزبی در اروپا است که طی سالیان اخیر احزاب سنتی چپ و راست جایگاه و حمایت پیشین خود را از دست داده اند و در عوض احزاب و جریان های سیاسی راست افراطی و مخالف اتحادیه اروپا قدرتمند شده اند. در همین حال تلاش هایی برای یکپارچه کردن این جریان سیاسی در چارچوب یک بلوک و گروهبندی واحد در پارلمان اروپا نیز آغاز شده است، نکته مهم در مورد جناح راست افراطی این است که این جناح از ایجاد یک گروهبندی مستقل و یکسان بازمانده است و اگر بتواند به اتحاد برسد شاید این امکان را داشته باشد که به بزرگ ترین فراکسیون پارلمان اروپا مبدل شود. جریان راست افراطی پس از برگزیت و روی کار آمدن ترامپ در ایالات متحده نشان داد که تا چه حدی بر عرصه سیاست بین الملل تاثیرگذار است. عضویت در گروه های پارلمان برای احزاب ملی فرصت های خوبی در عرصه های مختلف مهیا نموده است و در این بین احزاب راست افراطی بیشترین بهره را از فرصت های نمایندگی در پارلمان اروپا برده اند. برای مثال نایجل فاراژ و مارین لوپن با سخنرانی های خود در پارلمان اروپا توجه زیادی را در شبکه های اجتماعی به خود جلب نموده اند و همچنین به عنوان نمایندگان پارلمان اروپا در بسیاری از نشست های تلویزیونی شرکت نموده اند؛ در حالیکه برای مثال در پارلمان ملی کشور خود حضوری نداشته اند. استیون بنون، مشاور پیشین ترامپ، تلاش جدی را آغاز نموده تا با متحد کردن احزاب راست افراطی یک بلوک واحد بزرگ از آنها را ایجاد نماید تا با شرکت در انتخابات پارلمان اروپا جناح مقابل را تضعیف نماید. اگرچه این تلاش بنون توجه زیاد رسانه ای را به خود جلب نموده است اما باید توجه داشت که امکان همکاری میان احزاب راست افراطی حتی از دور پیشین انتخابات هم آغاز شده است و حزب جبهه ملی فرانسه، حزب آزادی هلند، حزب لیگ ایتالیا و حزب آزادی اتریش برای همکاری بین المللی با هم توافق نموده اند. یکی از عمده ترین اهداف این احزاب تلاش برای بستن مرزها از طریق اتحاد میان پوپولیست ها و محافظه کاران تندرو است، در کل میتوان محتمل ترین وضعیت گروه بندی ها در انتخابات آینده را به شکل زیر تجسم کرد.
باید توجه داشت بزرگ ترین نگرانی حال حاضر بسیاری از شهروندان اروپایی دخالت و دستکاری در انتخابات از طریق حملات سایبری است. در برهه روزهای پیش از انتخابات نیز عمده ترین نگرانی ها دربرگیرنده نشر اخبار جعلی و نادرست در فضای مجازی است. یکی دیگر از مسائل مرتبط با این انتخابات احتمال مشارکت پایین ارزیابی میشود، بر اساس آخرین آمار تنها نیمی از جمعیت دارای حق رای برای مشارکت در این انتخابات مشتاق هستند، در انتخابات پیشین نیز که در سال ۲۰۱۴ برگزار شد میزان مشارکت تنها حدود ۴۳ درصد بود و در برخی از کشور ها مانند اسلواکی این رقم به ۱۳ درصد نیز رسیده بود. این امر باعث شده است که برخی از کشور ها به دنبال راهکاری برای افزایش مشارکت باشند؛ یکی از این روش ها همزمان برگزار کردن یک انتخابات دیگر محلی و یا ملی نزدیک از نظر زمانی در روز انتخابات پارلمان اروپا است که مردم را به مشارکت بیشتر ترغیب نماید. این امر میتواند در کشورهایی نظیر بلژیک، اسپانیا و لیتوانی به اجرا در آید.
همچنین در این انتخابات به دلیل خروج بریتانیا از اتحادیه ۷۳ کرسی این کشور بین دیگر اعضا تقسیم میشود، این خروج بر روی برخی از فراکسیون های حاضر در پارلمان هم تاثیراتی خواهد داشت؛ برای مثال گروه اتحادیه اصلاح طلبان و محافظه کاران اروپا ۱۸ عضو خود را از دست خواهند داد و ممکن است از توانایی ادامه حیات هم باز بمانند، همچنین گروه اروپای آزاد و دمکراسی مستقیم نیز ۱۸ عضو بریتانیایی متعلق به حزب یوکیپ را از دست میدهد. از طرف دیگر اینکه امانوئل مکرون در چارچوب یک حزب جدید پا به عرصه سیاست اروپا گذاشته است میتواند اتحاد سنتی میان چپ و راست میانه در پارلمان که اکثریت را در دست دارند از سوی مرکز نیز با چالش روبرو سازد.
منابع
https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2018-11-27/ford-gets-left-at-the-lights-by-general-motors
https://fleishmanhillard.eu/2018/06/countdown-to-the-2019-european-elections-the-outlook-so-far/
