در تاریخ ۸ آذر ۱۴۰۰، همزمان با ازسرگیری مذاکرات اخیای برجام در وین، مؤسسه ایران–یوریکا در همکاری با «مؤسسۀ بین المللی صلح »[۱] وین یک نشست وبیناری با موضوع «صلح، ژئوپلیتیک و عدم اشاعه هسته ای در خاورمیانه» برگزار کرد. این نشست با ارائه کارشناسان دپارتمان اروپا و آمریکا از مؤسسه ایران–یوریکا، دکتر «هانِس اسووبودا»[۲] رئیس هیئت مدیره «مؤسسه بین المللی صلح»، نماینده سابق پارلمان اروپا و عضو سابق حزب موسوم به «گروه سوسیال دموکرات»[۳]، «هاینتس گِرتنر»[۴] و خانم «استفانی فِنکارت»[۵] صورت گرفت.
کارشناسان دو مؤسسه در حوزه محورهای نشست – «اروپا و خاورمیانه»، «چشم‌انداز همکاری‌های ایران و اروپا در منطقه»، «تأثیر برجام بر منطقه»، و «نقش اروپا در منطقه پس از خروج آمریکا از افغانستان» – به ارائه نکات خود و پرسش و پاسخ پرداختند که اهم آن‌ها به شرح زیر است:
۱. اروپا و خاورمیانه و تأثیر برجام بر منطقه:
کارشناسان مؤسسه بین المللی صلح وین ضمن تأکید بر ضرورت ایجاد یک «منطقه عاری از سلاح هسته‌ای» در خاورمیانه، به دشواری تحقق این هدف با توجه به وجود اسرائیل در منطقه اذعان داشتند. آن‌ها با اشاره به این نکته که هیچ توافق کنترل تسلیحاتی در طول تاریخ رفتار کشورها را مورد توجه قرار نداده، تصریح داشتند اگر قرار باشد بحث «رفتار منطقه ای» در دستور کار مذاکره با ایران قرار گیرد، این مسئله باید معطوف به همه کشورهای منطقه باشد، نه صرفاً ایران.
۲. «چشم‌انداز همکاری‌های ایران و اروپا در منطقه»:
به رغم آنکه زیرساخت‌های انرژی در ایران مستعد جذب سرمایه‌گذاری است و سیاست‌های مبارزه با تغییرات اقلیمی همواره توسط غرب، به‌ویژه اروپا، تبلیغ‌شده، حمایت یا سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در ایران صورت نگرفته است. احیای برجام نه تنها موجب توجه جدی ایران به سه مقوله آب، اقتصاد و جمعیت خواهد شد، بلکه ثبات و امنیت را برای منطقه به ارمغان می‌آورد. برقراری امنیت و ثبات در خاورمیانه، به عنوان حوزه همسایگی اروپا، بدون شک به نفع اروپاست؛ زیرا فروپاشی ساختارهای کلان اجتماعی و اقتصادی میتواند در قالب «سرایت بحران» اروپا را نیز تهدید کند. لذانوسازی این زیرساختها و حرکت به سمت «انرژیهای تجدیدپذیر» میتواند نقطهی مشترک منافع کشورهای منطقه و اروپا باشد.
۳. نقش اروپا در منطقه پس از خروج آمریکا از افغانستان:
نگاهی بر سابقه تاریخی همکاری مؤثر ایران و اروپا در دوران صفویه و همچنین در دوران متأخر – به عنوان مثال، کنفرانس بن سال 2001 در راستای استقرار دولت جدید در افغانستان و سرنگونی طالبان – نشان می‌دهد که ایران و اروپا می‌توانند در مواجهه با چالش‌های مشترک در افغانستان، بویژه تروریسم و بحران مهاجرت، همکاری مؤثر دیگری را تکرار کنند. لازمه تحقق چنین امری وجود بستر مناسب همکاری، از طریق ایجاد مناطق بی‌طرف و خالی از پایگاه‌های نظامی خارجی، تأکید بر ضرورت احترام به مرزهای بین المللی و غیرقانونی بودن تصرف اراضی دیگر کشورها و تغییر در مرزهای منطقه، و نیز همکاری در حوزه‌هایی همچون مبارزه با مواد مخدر، توسعه آموزش، بهداشت و درمان، و تلاش برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان است.
برای مشاهده فایل ویدئویی این نشست میتوانید از طریق لینک زیر اقدام فرمایید:
https://www.youtube.com/watch?v=Bu6yVc_DLsU&feature=youtu.be
1 International Institute for Peace (IIP)
2 Hannes Swoboda
3 Social Democratic Group (S&D)
4 Heinz Gärtner
تحلیل‌گر مسائل مربوط به امنیت بین‌الملل، منع اشاعه هسته‌ای و خلع سلاح، ایران و غرب آسیا و سیاست خارجی آمریکا، استاد سابق علوم سیاسی در دانشگاه وین،
5 Stephanie Fenkart
مدیر «مؤسسه بین المللی صلح» و عضو کمیته مشاوره به کمیسیون علمی نیروهای مسلح اتریش در حوزه استراتژی و سیاست امنیتی
