فروم اقتصادی شرق و غرب آسیا؛ هند-آبراهام: 

هند، امارات، اسرائیل و آمریکا در ماه اکتبر ۲۰۲۱ با برگزاری اولین نشست مشترک خود به یک فروم اقتصادی جدید چهارجانبه شکل دادند که بر ابعاد تجاری، تغییرات اقلیمی، انرژی، و امنیت دریایی متمرکز است. از آنجا که این سازوکار یادآور «گفت‌وگوی امنیتی چهارجانبه» (کواد) میان استرالیا، هند، ژاپن و آمریکا است، ابتکار اخیر را «کواد جدید» یا «کواد غرب آسیا» توصیف کرده‌اند. تحلیلگران دیدگاه‌های مختلفی نسبت به اهمیت و نتایج این فروم اقتصادی دارند که می‌توان آن را به دو رویکرد تقسیم‌بندی کرد.

۱. در رویکرد نخست این همکاری اقتصادی چهار جانبه برای مقابله با چین تلقی نمی‌شود. از جمله مایکل کوگلمن (معاون بخش آسیا در «ویلسون سنتر») معتقد است «کواد جدید» بیش از آنکه با هدف مقابله با خیزش چین (به عنوان هدف وحدت‌بخش) شکل گرفته باشد، از تعمیق همکاری‌ها در ابعاد مختلف (از جمله سیاسی) میان مشارکت‌کنندگان این فروم اقتصادی نشات می‌گیرد. به ویژه آنکه امارات و اسرائیل از روابط حسنه‌ای با چین در حوزه اقتصادی برخوردار هستند. گرچه فقدان یک هدف مشترک و قدرتمند وضعیت آینده این همکاری را در سایه‌ای از ابهام قرار می‌دهد اما در عین حال روابط گرم میان طرف‌های همکار ظرفیت تداوم این سازوکار جدید را نیز افزایش می‌دهد.

۲. در رویکرد دوم، «کواد غرب آسیا» به عنوان طرح جایگزین «کریدور حمل‌ونقل شمال- جنوب» و برای رقابت با چین مطرح می‌شود. تلاش چین از ابتدای دهه 2000 معطوف به ایجاد یک معماری جدید برای حمل‌ونقل فرا منطقه‌ای از طریق ایجاد کریدورهای حمل‌ونقل تجاری چین- اروپا (که اکنون تحت عنوان «ابتکار کمربند و جاده» شناخته می‌شود) بوده است. هرچند این سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای ایجاد جاده‌ها، خطوط ریلی و بنادر در گستره جهانی، چالش‌های جدی برای هند ایجاد می‌کند که نگران است نظم جدید اقتصادی مورد نظر پکن در اوراسیا در نهایت به انزوای راهبردی کامل هند در آسیای مرکزی منجر بشود. تهدیدانگاری نسبت به طرح‌های اقتصادی چین، هند را به ارائه طرح‌های جایگزین برای حفظ ظرفیت رقابتی خود واداشته است. «کریدور حمل‌ونقل شمال- جنوب» (طرح بندر چابهار) نخستین گزینه برای هند بود که چالش‌های سیاسی- اقتصادی مختلف امکان تحقق آن را فراهم نکرد و جست‌وجو برای دیگر طرح‌های جایگزین را ضروری می‌کرد. 

پویایی‌های امنیتی و رقابت‌های سیاسی زمینه‌ساز «کواد جدید»: 

 پویایی‌های امنیتی در غرب آسیا در کنار رقابت‌های سیاسی (بین‌المللی و منطقه‌ای) زمینه را برای یک توافق چهارگانه اقتصادی فراهم کرد. به بیانی دیگر شکل‌گیری این فروم اقتصادی از یک طرف نتیجه تغییر سیاست خارجی هند در قبال غرب آسیا و از طرف دیگر تمرکز آمریکا بر بازسازی ائتلاف‌ها و بازتعریف اولویت‌های جهانی خود است. «توافق آبراهام» بستر لازم برای تاسیس این همکاری اقتصادی را ایجاد کرد. یکی از مهم‌ترین نتایج «توافق آبراهام» میان امارات و اسرائیل طرح ایجاد خطوط ریلی از امارات به بندر حیفا است. در صورت اجرای این طرح، خط ریلی مورد نظر از امارات به عربستان- اردن- اسرائیل کشیده می‌شود. هند با بهره‌برداری از این فرصت می‌تواند با توسعه این طرح کالاهای خود را از طریق این خطوط به بندر «پیاروس» یونان و از آنجا در مدت 10 روز به بازارهای اروپا منتقل ‌کند. این مسیر ترانزیتی هزینه‌های تجاری هند به اروپا را تا 40 درصد فعلی کاهش می‌دهد که با هزینه‌های طرح شمال- جنوب برابر است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *