قزاقستان به‌واسطه توانمندی دولت در برقراری ثبات نسبی سیاسی، توسعه زیرساخت‌های مالی- اقتصادی و مزایای ژئوپلیتیکی در میان کشورهای منطقه آسیای مرکزی در اولویت سیاست‌گذاری و توسعه روابط ایالات‌متحده با منطقه آسیای مرکزی قرار داشته است. این اولویت با توجه به سند راهبرد ۲۰۲۰ آمریکا در قبال منطقه، فارغ از مسائلی چون اتحاد امنیتی با روسیه، توسعه دموکراسی، آزادی‌های مدنی و یا حقوق بشری و متمرکز بر اقتصاد، تجارت و تقویت مناسبات امنیتی و نظامی بر اساس الگوهای منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای است. به‌نحوی‌که واشنگتن برای تقویت و توسعه مناسبات دوجانبه در حوزه‌های فوق‌الذکر، سال ۲۰۲۱ مبلغ ۱/۱۲ میلیون دلار اختصاص داده است.
دلایل اهمیت قزاقستان برای آمریکا
مؤلفه‌های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی قزاقستان در صدر فهرست اهیمت قزاقستان از منظر واشنگتن قرار دارد. هم مرزی با روسیه و چین و امکان تسهیل حضور منطقه‌ای برای افغانستان مهمترین این دلایل محسوب می‌شوند. مضاف بر اینکه قزاقستان به دستور آمریکا پذیرای جهادگرایان سوری و خانواده‌هایشان برای توانبخشی است. همچنین این کشور مقصد سرریز قومی از چین است که در بحث اویغورهای مسلمان است که یک ابزار فشار واشنگتن بر پکن محسوب می‌شود.
در بعد اقتصادی این کشور بزرگترین اقتصاد اتحاد اقتصادی اوراسیا بعد از روسیه، صادرکننده مواد معدنی از جمله اورانیوم است. شرکت‌های آمریکایی شورون و اکسون مبیل دارای منافعی در میادین نفت و گاز قزاقستان هستند.
در سطحی دیگر تحولات اخیر قزاقستان بواسطه احتمال تغییر در ثبات و توازن در منطقه به نفع روسیه در واشنگتن حائز اهمیت شده است. بویژه که این نگرانی وجود دارد که درخواست کمک نظامی از روسیه در قالب پیمان امنیت جمعی در این منطقه به یک رویه تبدیل گردد.
واکنش آمریکا نسبت به ناآرامی ها در قزاقستان
اولین واکنش واشنگتن به آغاز اعتراضات خشونت‌آمیز 12 دی‌ماه در قزاقستان درخواست خویشتن‌داری از مقامات و معترضان و تأکید بر رصد وضعیت از نزدیک بود. وزارت خارجه آمریکا ضمن برقراری تماس تلفنی وزرای خارجه دو کشور، با انتشار بیانیه‌ای به حمایت از نهادهای قانونی قزاقستان پرداخت و خواستار احترام به حقوق بشر، آزادی رسانه و بازگرداندن خدمات اینترنتی شد. وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی تأکید کرد که واشنگتن اهمیت زیادی برای روابط خود با قزاقستان قائل است.
سخنگوی کاخ سفید نیز ادعاهای مطرح‌شده مبنی بر دخالت آمریکا در رهبری تظاهرات در قزاقستان را رد کرد و روسیه را منشأ این اتهام زنی‌ها دانست.
نارضایتی از نقش‌آفرینی روسیه
باآنکه در فضای عمومی، مقامات واشنگتن تنها بر قابلیت و ظرفیت قزاقستان برای برقراری آرامش و مقابله با ناآرامی‌ها تأکید داشتند، گزارش‌های منتشره از جانب رسانه‌ها حاکی از نگرانی واشنگتن از مداخله روسیه و ورود نیروهای این کشور به قزاقستان در قالب پیمان امنیتی CSTO و هشدار وزارت خارجه آمریکا به مقامات قزاق در خصوص دشواری خروج نیروهای روس بوده است.
نگرانی از عزم پوتین در احیای یک امپراتوری جدید از طریق تقویت موقعیت نظامی برتر در قبال غرب در نواحی پیرامونی مشتمل بر کریمه، اوکراین، بلاروس، قفقاز و اینک در آسیای مرکزی از جانب محافل اندیشه‌ای و کورت ولکر، از مقامات سابق امنیتی و سیاست خارجی آمریکا و نماینده ویژه این کشور در خصوص اوکراین بازتاب یافته است. به‌ویژه که روسیه سابقاً در مواجهه با اعتراضات مشابه قرقیزستان در سال ۲۰۱۰، که اتفاقاً عضو سازمان پیمان امنیت جمعی CSTO نیز هست، چنین واکنشی نشان نداد. چشم‌انداز نهایی چنین تحلیل‌هایی حاکی از وابستگی و دِین طولانی‌مدت مهمترین کشور آسیای مرکزی به روسیه، برخلاف پیگیری سیاست خارجی متوازن این کشور در سال‌های اخیر در برقراری روابط با روسیه، چین، آمریکا و اروپا است.
