تعرفه های ترامپ، وضعیت اقتصاد آمریکا و تحلیل رویکرد مذاکراتی دولت آمریکا

وضعیت نرخ بهره در دوران تعرفه ها: پافشاری فدرال رزرو روی نرخ های بهره کنونی

جرمی پاول رئیس بانک مرکزی آمریکا گفت تعرفه ها منجر به بالار فتن تورم و رشد اقتصادی پایین تر خواهد شد و تورم ناشی از آن می تواند مزمن باشد. سخنان پاول نشانه ی آن است که فدرال رزرو تصمیم فوری برای مقابله با سقوط بازارها و مقابله با اخلال در زنجیره های تامین کالا را ندارد. نگرانی ناشی از مزمن شدن تورم، بانک مرکزی آمریکا را وادار کرده نسبت به کاهش نرخ بهره کم رغبت باشد. اما ترامپ در حال فشار آوردن است تا پاول نرخ بهره را کاهش دهد. با توجه به میزان افزایش تعرفه ها، عدم اطمینان در بازارها افزایش یافته است. ترکیب کاهش رشد اقتصادی و افزایش تورم می تواند کار فدرال رزرو را دشوار کند. پیش از این بازارهای مالی مطابق توقع کاهش بهره، قیمت خورده بودند و حالا با عدم کاهش نرخ بهره مواجه هستند. اما اگر تعرفه ها باعث افزایش یک مرتبه ای قیمت ها شوند و تورم مداوم ایجاد نکنند، بازارها می توانند به کاهش نرخ بهره مقداری خوش بین باشند. [۱]

انتظارات تورمی رو به افزایش در آمریکا و قیمت جهانی طلا

همچنین فدرال رزرو نگران است تعرفه ها انتظارات تورمی را در آمریکا بالا ببرند.[۲] قیمت طلا نیز که تحت تاثیر تعرفه های ترامپ افزایشی بی سابقه و تاریخی یافت و به ۳۱۶۷ دلار و بیشتر در هر انس رسید. البته افزایش تعداد فروشندگان در این قیمت ها موجب شد قیمت طلا از این رکود عقب نشینی کند. در بلندمدت و با توجه به سیاست های کاخ سفید طلا پناهگاه امنی برای سرمایه گذاران است. تعرفه های ترامپ باعث شده نگرانی از کند شدن رشد اقتصادی آمریکا افزایش یابد. بانک های مرکزی هم به سبب سیاست های ترامپ مایلند از دلار فاصله بگیرند و سهم طلا را در سبد خود افزایش دهند.[۳]

وضعیت بازار سهام آمریکا و احتمال رکود در دنیا

با تلافی جویی چین در وضع تعرفه بر کالاهای آمریکایی، افت بازار سهام در آمریکا نیز افزایش یافت. شاخص NASDAQ نسبت قیمت های دسامبر ۲۰۲۴، ۲۰ درصد افت کرده و شاخص DOW هم ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. S&P نیز حدود ۵ و نیم تریلیون دلار کاهش ارزش داشت. تحلیلگران جی پی مورگان هم شانس رکود برای سال ۲۰۲۵ را به ۶۰ درصد افزایش داده اند. اگر کشورهای دیگر نیز به جای مذاکره با آمریکا، تعرفه ها را تلافی کنند شانس رکود بیشتر هم می شود. تعرفه ها باعث شد ابهام در بازارها مانند دوران کرونا افزایش پیدا کند. اگرچه اخبار امیدوارکننده در مورد گزارش مشاغل آمریکا هم وجود دارد و ۲۲۸۰۰۰ شغل در ماه مارس به اقتصاد آمریکا اضافه شده که تقربیا دو برابر ماه فوریه است. با این حال جو غالب در بازارهای مالی آمریکا متاثر از تعرفه های ترامپ است. بازارها نگران بروز رکود جدید در اقتصاد جهان هستند. سهام های فناوری مانند اپل که قطعات خارجی در آن ها بیشتر به کار می رود تحت تاثیر همین تعرفه ها افت کردند. نرخ بهره موثر اوراق خزانه داری ده ساله آمریکا نیز تحت تاثیر تعرفه ها کم شد که ناشی از افزایش مشتریان برای این سرمایه گذاری امن است. [۴]

وضعیت کاهشی قیمت نفت

قیمت نفت هم تحت تاثیر تعرفه های ترامپ و جنگ تجاری احتمالی کاهش یافت و قیمت برنت به ۶۱ دلار رسید.[۵] با توجه به عرضه مازاد در بازار انرژی و نفت و گاز، قیمت نفت کاهشی است. اگرچه کارشناسان معتقدند تولید نفت شیل در قیمت های زیر ۶۵ دلار به صرفه نیست اما وزیر انرژی آمریکا معتقد است این  شرکت ها پیشرفت کرده اند و می توانند در قیمت‌های کنونی و حتی پایین تر هم به تولید ادامه دهند.[۶]

تلافی جویی چین در برابر آمریکا

تلافی جویی چین و تعرفه ۳۴ درصدی چین برکالاهای آمریکایی با واکنش ترامپ مواجه شد و حالا صحبت از تعرفه  های سنگین تر آمریکا بر کالاهای چینی است که با توجه به تعرفه های قبلی متعلق به دور نخست ترامپ و بایدن، باعث می شود تعرفه اصلی بر کالاهای چینی از ۵۴ درصد هم خیلی  بیشتر باشد.

در دور جدید جنگ تعرفه ای، چین در اقدام تلافی جویانه اش تصمیم گرفته روی محصولات کشاورزی آمریکایی هم تعرفه ببندد. همچنین فعالیت بعضی شرکت های آمریکایی به دستور چین متوقف شده است و این شرکت ها دسترسی به بازار چین را از دست می دهند. اگرچه چین گزینه های دیگری مانند فروش اوراق بدهی آمریکا را دارد چرا که چین ۷۶۱ میلیارد دلار اوراق آمریکایی دارد اما بعید است چنین کاری انجام دهد.[۷] چین صادرات کانی های کمیاب به آمریکا را هم محدود کرده است. از سوی دیگر با توجه به کاربرد این کانی ها در فناوری های حساس، چین ممکن است صدمه ببیند. [۸]

شکل ۱) درصد کاهش شاخص بورس های مطرح دنیا از زمان آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ تا زمان اعلام فعال شدن تعرفه ها (منبع: سی ان ان)

خطر رکود در اقتصاد جهانی

هم اینک با تعرفه های ترامپ، شانس رکود در اقتصاد جهانی به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یافته است. به نظر می رسد بازارها اثر تورمی این تعرفه ها را دست کم گرفته اند. روی هم رفته این تعرفه ها اقتصاد آمریکا را در خطر رکود قرار می دهند. هم اینک برخی کارشناسان معتقدند شانس رکود در اقتصاد آمریکا بیش از ۵۰ درصد است و شانس این وجود دارد که تورم تا ۳ و نیم درصد بالا برود. اگرچه از آنجا که اقتصاد آمریکا استحکام ساختاری خوبی دارد، نمی توان گفت بروز رکود حتمی است. پیش بینی ها از رشد اقتصاد آمریکا پیش از این ۲ و ۷ دهم درصد بود[۹]

اما تعرفه ها می تواند رشد اقتصادی آمریکا را تا ۱ یا ۱ و نیم درصد پایین بیاورد. چنین رشد اقتصادی پایینی می تواند تقاضا را کاهش دهد و آمریکا را به رکود نزدیک کند. هم اینک رشد ماهانه تورم در آمریکا بیشتر از انتظارات بوده و تورم هسته رشد کرده و شاخص هزینه های شخصی در آمریکا افزایش پیدا کرده است. با همه ی این احوال پیش بینی ها حاکی از آن است که بانک مرکزی آمریکا تحت شرایط جدید، صرفا یکبار نرخ بهره را کاهش دهد. شاخص دلار تحت تاثیر کاهش رشد اقتصادی و کاهش سرمایه گذاری خارجی در آمریکا باعث شده دلار آمریکا تا حدی در برابر یورو و پوند ضعیف شود. رشد اقتصادی دنیا هم تحت تاثیر کاهش رشد اقتصاد آمریکا قرار می گیرد و اقتصاد جهانی کند می شود.[۱۰] لری فینک مدیر عمل بلک راک که بزرگترین شرکت سرمایه گذاری دنیا هم هست گفته نرخ رشد اقتصادی آمریکا بر اثر جنگ تعرفه ای می تواند منفی شود و آمریکا را وارد رکود کند و بر پیش بینی ناپذیری بازارها بیفزاید که مساله ای مهم است. [۱۱]

شکل ۲ نمودار تجارت آمریکا با چین، نیمه چپ واردات آمریکا از چین و نیمه راست صادرات آمریکا به چین است (منبع:اکسیوس)[۱۲]

ارزیابی کارشناسی

ترامپ درصدد است با استفاده از تهدید تعرفه ها از کشورهای مختلف امتیازگیری کند. او گفته فرمان باید دست آمریکا باشد و برای مثال گفت چین میتواند با فروش تیک تاک موافقت کند و در عوض آمریکا در موضوع تعرفه ها تخفیفی بدهد. ترامپ می گوید تعرفه ها حربه مذاکراتی خوبی هستند.

کشورهای با سابقه ضدآمریکایی مانند ویتنام هم که روابط تجاری گسترده ای با آمریکا دارد هم به تکاپو افتاده اند تا با آمریکا مذاکره کنند. به گفته ترامپ، دبیر کل حزب کمونیست ویتنام در تماسی با ترامپ پیشنهاد کرد حاضر است تعرفه علیه آمریکا را به صفر کاهش دهد و ممکن است ترامپ با وی دیداری در مورد تعرفه ها انجام دهد.

از سوی دیگر به گفته وزیر دارایی فرانسه، اروپا درصدد تعرفه های تلافی جویانه نیست چرا که به مصرف کنند اروپایی ضرر می زند اما به گفته اریک لمبارد، اروپا می تواند شرکت های آمریکایی مانند تسلا را هدف قرار دهد.[۱۳]

[۱] https://www.reuters.com/markets/commodities/safe-haven-gold-hits-record-peak-trump-announces-sweeping-tariffs-2025-04-03/

[۲] https://www.axios.com/2025/04/04/fed-powell-tariffs-inflation-growth

[۳] https://www.reuters.com/markets/commodities/safe-haven-gold-hits-record-peak-trump-announces-sweeping-tariffs-2025-04-03/

[۴] https://www.cnbc.com/2025/04/11/us-energy-secretary-bullish-on-shale-despite-plunging-oil-prices-.html

[۵] https://edition.cnn.com/2025/04/04/investing/stock-market-dow-tariffs/index.html

[۶] https://www.cnbc.com/2025/04/11/us-energy-secretary-bullish-on-shale-despite-plunging-oil-prices-.html

[۷] https://www.cnbc.com/2025/04/12/taiwan-holds-first-tariff-talks-with-united-states.html

[۸] https://www.axios.com/2025/04/11/china-tariffs-cap-trump-trade-war

[۹] https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2025/01/17/as-one-cycle-ends-another-begins-amid-growing-divergence

[۱۰] https://www.nbcphiladelphia.com/news/business/money-report/el-erian-says-u-s-recession-risks-are-now-uncomfortably-high/4151500/?os=wtmb5utkcxk5refapp%3F&ref=app

[۱۱] https://www.cnbc.com/2025/04/11/blackrocks-larry-fink-says-us-is-very-close-to-a-recession-and-may-be-in-one-now.html

[۱۲] https://www.axios.com/2025/04/09/china-tariffs-us-exports-economy-trump-trade-war

[۱۳] https://www.nytimes.com/2025/04/03/technology/eu-penalties-x-elon-musk.html