در تاریخ 31 شهریور 1400 جلسه‌ای وبیناری با ارائه آقای « داوید ریگوله رز[1]» تحلیلگر مسائل غرب آسیا در مؤسسۀ ایریس «مؤسسۀ روابط بین‌الملل و استراتژیک[2]» فرانسه با موضوع «تأثیر قدرت گیری طالبان در افغانستان بر ژئوپلیتیک منطقه با تأکید بر تأثیر پذیری ایران» برگزار شد.
اهم محورهای نشست
- آقای ریگوله رز نخست به تاریخچه ایدئولوژیکی از طالبان، از زمانی که مدارس معروف به “دیوبندی” به عنوان یک جنبش ضد استعماری و دارای صبغۀ عرفانی در هند به وجود آمد تا زمانی که در رویارویی با اشغالگران شوروی این جنبش تبدیل به جنبشی ضد اشغال شد و سپس به قدرتگیری آنان بین سالهای 1994 تا 1996 منجر شد؛ پرداخت. آقای رز اشاره کرد که اگرچه آموزه‌های دیوبندی خاستگاهی متفاوت با جنبشهای وهابی منطقه داشته و اساساَ نژادپرستانه و قومگرایانه نبوده‌اند، اما به تدریج با دو عنصر سلفیگری و پشتونگرایی ممزوج شدند. جمعیت پشتون طالبان اساساَ خط مرزی افغانستان-پاکستان موسوم به «دیوبند» را نپذیرفته و به شکل سیال میان افغانستان و پاکستان فعالیت می‌کنند؛ همین مسئله هم باعث می‌شود که طالبان به تروریسم بین المللی و القاعده گره بخورد. طالبان در مدت زمان زمامداری خود در افغانستان بین سالهای 1996 تا 2001 به دلیل سنت محلی خود مبنی بر مهمانپذیری و پذیرایی از مسلمانانی که در عسرت به سر میبرند، به بن لادن رهبر القاعده پناه داد و همین امر نیز منجر به فروپاشی آنان در حملۀ ائتلاف شد.
نکات مهم سخنرانی و پرسش و پاسخ
- انگارۀ شکست آمریکا در افغانستان صحیح است؛ اما این مسئله شکستی خودخواسته است. چرا که آمریکا میخواست بر دغدغه‌های خود در خاوردور تمرکز کند. با اینحال آمریکا در این تصمیم‌گیری دغدغه‌های اروپا را در مورد سیل مهاجرین، قاچاق مواد مخدر و مانند آن نادیده گرفت.
- روابط ایران و اروپا پس از تحولات افغانستان قطعاَ دچار تغییرات عمیقی خواهد شد، اما مشخص نیست که این تحولات در چه جهتی خواهد بود. تحولات افغانستان تنها از مسائل خردی مانند مهاجرت و مواد مخدر متأثر نیست؛ بلکه مسائل کلان و ساختاری‌تری را نیز در بر می‌گیرد. بنابراین مسئلۀ قدرتگیری داعش و القاعده در افغانستان مسائلی بسیار جدی هستند که ایران و اروپا را متأثر می‌کند.
فرانسه به طور خاص اگرچه بیشتر جمعیت مهاجرین خود را از حاشیۀ مدیترانه می‌پذیرد، اما جمعیت افغان دومین جامعۀ پناهجویان افغان در سال گذشتۀ میلادی بوده است. علاوه بر این، مسئلۀ پناهندگان به دلیل برگزاری دادگاه عملیات تروریستی 2015 پاریس تبدیل به بحثی عمومی شده است. به همین دلیل فرانسه نیز از بحران پناهجویان عمیقا متأثر می‌شود.
[1] Davide Rigoulet-Roze
[2] Institut des relations internationales et stratégiques (IRIS)
