در تاریخ ۲۲ آذر ۱۴۰۰ جلسهای با موضوع «بررسی ابعاد و پیامدهای ژئوپلیتیک بحران قفقاز و ملاحظات اروپا و آمریکا» با حضور علیرضا بیگدلی سرپرست معاونت کنسولی، مجلس و امور ایرانیان وزارت امور خارجه و سفیر سابق ایران در آذربایجان و ترکیه و عبدالرضا فرجی راد سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان و مدیرکل سابق حوزه ریاست شورای راهبردی روابط خارجی، در «موسسه ایران یوریکا» برگزار شد.
به گفته آقای بیگدلی، برای درک بحران قفقاز جنوبی و ریشههای منازعات در این منطقه باید چند موضوع را مورد توجه قرار داد که عبارتند از: آثار فروپاشی امپراتوریها و ایجاد بحران هویت پیرامون ایران، اختلاف ارضی بین آذربایجان و ارمنستان منشعب از انقلاب سوسیالیستی شوروی (۱۹۱۷)، مستمر بودن اختلافهای قومی و درگیریهای تاریخی آذربایجان و ارمنستان حتی در زمانی که ایران حاکم منطقه بوده است، گسترش اختلافات ارمنی-آذری به ارمنی-ترک؛ اختلاف مسلمان-ارمنی یا مسلمان-مسیحی؛ مسائل ژئوپلیتیک، اختلافات و رقابت بین کشورهای همسایه ۳+۳ (آذربایجان، ارمنستان و گرجستان ازیکطرف روسیه، ترکیه و ایران از طرف دیگر) و در نهایت ضروریت شناخت صحیح پدیده پانترکیسم.
به گفته آقای دکتر فرجی راد، کشورهای غربی چندین هدف از بحران قرهباغ را دنبال میکنند: ۱- آذربایجان به کشوری مانند اوکراین یا گرجستان تبدیل شود. هدف اصلی آنها استفاده از این کشور به عنوان متحدی برای مقابله با منافع روسیه در قفقاز جنوبی میباشد ۲- کشورهای غربی سرمایهگذاری زیادی در آذربایجان کردهاند. ۳- آذربایجان مطابق با دموکراسیهای غربی، میتواند منافع ایران را تهدید کند. ۴- به لحاظ سیاستهای مذهبی و فرهنگی، کلیت اروپا (بهویژه فرانسه) حامی ارمنستان است. از طرف دیگر کشورهای اروپایی با توجه به ملاحظات سیاسی، اقتصادی، امنیتی نمیخواهند به آذربایجان فشار بیاورند زیرا ممکن است این کشور به سمت روسیه گرایش پیدا کند. بهطورکلی اروپا (بهجز فرانسه) و آمریکا سیاست ملایمی در قبال بحران قرهباغ دارد به عنوان مثال در گذشته سیاست ترامپ پرهیز آمریکا از درگیر شدن در این بحران بوده و این سیاست با اجازه فعالیت به ترکیه و اسرائیل و نقش ناظر آمریکا در این بحران دنبال شده بود. دولت بایدن در شرایط فعلی از رفتارهای تهاجمی در قفقاز جنوبی نسب به ایران سکوت کرده که حاکی از رضایت آمریکا است.